Owocówka jabłkóweczka i owocówka śliwkóweczka. Larwy obyd­wu szkodników żerują w owocach. Zwalcza się je zaraz po wylęgu, ale przed wgryzieniem się do owocu. Aby zorganizować punkt sygnalizacyjny, należy w połowie lipca założyć opaski chwytne z tektury falistej na pnie drzew silnie zaatakowanych przez te szkodniki (najlepiej w zaniedbanych sadach). We wrześniu zdejmuje się te opaski wraz z gęsienicami, które ukryły się w nich na zimowanie, i przechowuje na strychu lub w innym pomieszczeniu nie ogrzewanym, zabezpieczonym przed deszczem i ptactwem. W kwietniu opaski te zakłada się na 1-2 wybrane drzewa i otacza izolatorem z gazy stylonowej (rys. 106). Prowadząc codziennie obserwacje notuje się liczbę wylatujących motyli i przenosi je do innych izolatorów z gazy stylonowej i plastyku nałożonych na gałęzie drzew (rys. 106). Do każdego izolatora wpuszcza się 20-30 motyli. Następnie notuje się codziennie liczbę złożonych jaj i stan ich rozwoju. Gdy pierwsze jaja osiągną stadium „czarnej główki", należy w ciągu 2-3 dni przystąpić do opryskiwania. Duzą pomocą w sygnalizacji terminów zwalczania owocówki jabłkóweczki i owocówki śliwkóweczki są pułapki z feromonami (atraktantami) płcio­wymi przyciągającymi samców tych szkodników. Feromony płciowe są to lotne substancje zapachowe wydzielane przez owady w okresie godowym celem przywabienia osobników płci przeciw­nej. U większości motyli samice wydzielają feromony celem przywabienia samców. U kilkudziesięciu gatunków motyli poznano strukturę chemiczną feromonów i nauczono się wytwarzać je syntetycznie. Takie syntetyczne feromony nazywa się często atraktantami płciowymi. Mogą one zwabiać samce nawet z odległości kilkuset metrów. Pułapka feromonowa składa się z dwu zasadniczych części: kapsułki i obudowy. Kapsułka (najczęściej z gumy lub plastiku), nasycona jest atraktantem płciowym; zapach feromonu wydzielany jest w ciągu 4-6 tygodni. Obudowa zbudowana jest z tektury lub sztywnego plastiku. Górna część obudowy służy jako daszek zabezpieczający przed deszczem. Dolna zaś, tzw. podłoga, jest posmarowana lepem, do którego przyklejają się nadlatujące owady (rys. 107). Ponadto pułapka jest zaopatrzona w kawałek drutu do zawieszania w koronie drzewa. Po zmontowaniu obudowy kapsułkę z atraktantem zawiesza się na druciku pod „daszkiem" lub kładzie bezpośrednio na środku podłogi i całość zawiesza się w koronie drzewa na wysokości 1,5-2 m. Miejsce zawieszenia pułapki należy tak dobrać, aby wokół niej był swobodny przepływ powietrza. Pułapkę zawiesza się przed początkiem lotu motyli, najlepiej tuż przed początkiem kwitnienia (faza późnego różowego pąka u jabłoni lub białego pąka u śliw). Po zawieszeniu należy pułapkę przeglądać 2-3 razy w tygodniu, odłowione motyle należy liczyć i usuwać za pomocą długiej pincety lub płaskiego patyka. Wyniki obliczeń każdorazowo skrupulatnie zapisywać w specjalnie do tego przeznaczonym notesie. Po 4-6 tygod­niach należy wymienić kapsułkę z feromonem, a w razie potrzeby także zanieczyszczoną podłogę. W niewielkich sadach (do 5 ha) pułapkę za- wiesza się po środku sadu, w odległości co najmniej 50 m od przechował ni, składowisk skrzynek, podpór itp. W dużych (kilkudziesięciohektaro-wych) sadach należy zawiesić kilka pułapek, umieszczając je na kwaterach najbardziej różniących się między sobą położeniem, wiekiem drzew itp. Interpretacja odłowów owocówki jabłkóweczki. Optymalny ter min zwalczania, w sprzyjających warunkach pogody, przypada zazwyczaj w 10-12 dni po początku „regularnego lotu motyli", tzn. od okresu, kiedy w ciągu 3-4 nocy odławiało się (średnio) 5 lub więcej motyli, w przeliczeniu na pułapkę i na dobę. Ponieważ ochłodzenia opóźniają termin zwalczania, należy wykonać dodatkowe obserwacje: w sadach o po­wierzchni do 5 ha przejrzeć bez zrywania po 50 zawiązków na 20 drzewach (razem 1000 zawiązków), głównie na drzewach w pobliżu sadów zaniedbanych. Przeglądanie rozpocząć po 5-6 dniach od rozpoczę­cia stałego lotu i powtarzać dwa razy w tygodniu. Opryskiwanie należy wykonać bezpośrednio po zauważeniu pierwszych wgryzów lub jaj w stadium „czarnej główki". W większych sadach liczbę przeglądanych owoców należy zwiększyć o 100 sztuk na każde 5 ha. Opryskiwać trzeba wówczas, gdy liczba jaj i wgryzów wynosi 1 lub więcej na każde 1000 owoców. Ponowny wzrost liczby odłowionych motyli w połowie sierpnia (lub później) sygnalizuje o pojawieniu się drugiego pokolenia szkodnika. Lustracje mające na celu określenie terminu zwalczania drugiego pokole­nia prowadzi się tak samo, jak w przypadku pierwszego pokolenia szkodnika. Interpretacja odłowów owocówki śliwkóweczki. Optymalny termin zwalczania tego szkodnika przypada w 3 tygodnie po początku „regularnego lotu motyli" (patrz owocówka jabłkóweczka). Ponowny wzrost liczebności odławianych motyli w drugiej lub trzeciej dekadzie lipca sygnalizuje pojawienie się drugiego pokolenia szkodnika. Optymalny termin jego zwalczania przypada po około 10 dniach od początku regularnego lotu tego pokolenia. Uwaga: na pułapki dla owocówki śliwkóweczki łapią się niekiedy i inne gatunki zwójkówek. Sposób ich odróżniania podaje instrukcja załączona do pułapki. Interpretacja odłowów zwójkówek liściowych. Znane są także pułapki feromonowe dla kilku gatunków zwójkówek liściowych, między innymi dla: płatkówki pstrocineczki, wydłubki oczateczki, zwójki siatkó-weczki, zwójki rózóweczki i innych. Sposób zakładania pułapek na te zwójki jest taki sam, jak w przypadku owocówki jabłkóweczki i owocówki śliwkóweczki. Masowe odłowy tych szkodników w pułapkach sygnalizują bliskie pojawienie się gąsienic drugiego pokolenia, które uszkadzają owoce. Optymalny termin ich zwalczania, zależnie od gatunku, przypada w czerwcu lub lipcu, lub na początku sierpnia (patrz tab. 18, patrz także 196 „lustracja sadu". Nasionnica trześniówka. Larwy tego szkodnika zerują w dojrzewają­cych owocach czereśni, rzadziej wiśni. Zwalcza się go w okresie największego nasilenia lotu owadów dorosłych i składania przez nie jaj. Aby zorganizować punkt sygnalizacyjny, należy do kilku doniczek napełnionych ziemią wrzucić sporo „robaczywych" owoców. Ziemię w doniczkach należy utrzymywać w stanie wilgotnym. Po zbiorach wkopuje się doniczki pod drzewami, tak aby nad powierzchnią gleby wystawały tylko brzegi. W połowie maja nakrywa się doniczki izolatorami z dość gęstej gazy stylonowej i codziennie przeprowadza obserwacje. Opryskiwa­nie odmian późnych i średnio późnych należy wykonać w 7-9 dni po wylocie pierwszych muchówek. Odmiany późne (5-6 tygodnia dojrzewa­nia czereśni) można opryskać powtórnie w 10-14 dni później, jeśli w poprzednim roku porażenie owoców było bardzo silne. Pomocą w sygnalizacji nasionnicy są tzw. żółte tablice. Są to prostokątne kartoniki pomalowane specjalną żółtą farbą i pokryte lepem. Zawiesza się je w połowie maja na gałęziach drzew, w miejscu nie osłoniętym liśćmi, i przegląda 2-3 razy w tygodniu; w przypadku masowego lotu optymalny termin zwalczania przypada w 7-9 dni po początku regularnego lotu (patrz owocówka jabłkóweczka str. 196).