Przy prześwietlaniu szpaleru usuwa się pędy rosnące w kierunku między-rzędzi. Zastępuje się przy tym starsze gałązki dbając o to, aby młode pędy wypełniły wszystkie luki w koronie. Przy prześwietlaniu korony wrzecionowej usuwa się pędy rosnące w górę i ku środkowi korony oraz skraca się pędy na jej obwodzie. Rozluźnia­jąc koronę usuwa się przede wszystkim starsze gałęzie, a pozostawia 1 -3-letnie. Podane zasady prześwietlania, ilustrowane głównie na jabłoniach, dotyczą wszystkich gatunków drzew owocowych, choć każdy z nich wymaga nieco innego traktowania. Najpodobniej prześwietla się grusze i śliwy. Wiśnie, które odznaczają się silnym zagęszczaniem się koron, ogałacaniem się pędów z liści, a nawet zamieraniem pędów prześwietla się bardzo silnie. Odmiany owocujące na długopędach, jak np. Lutówka, odmładza się co 3-4 lata w sposób podany na rysunku 86. Specjalnego prześwietlania wymagają po uformowaniu brzoskwinie (rys. 87). Wytwarzają one pąki kwiatowe na silnych pędach jednorocznych, które pozostawia się na konarach, a wszystkie pozostałe wycina pozosta-130 wiając 1-centymetrowy czopek. Odległość między pędami jednorocznymi Najczęściej stosowany dla cięcia drzew jest okres od końca zimy do nabrzmiewania pąków. Wcześniejsze cięcie grozi przemarznięciem pędów, na których znajdują się rany. Późniejsze cięcie wiosenne osłabia drzewo. Drzewo bowiem ma zmagazynowanie w pniu i gałęziach wielkie ilości substancji zapasowych. Substancje te przemieszczają się mniej więcej w okresie rozwoju pąków i są zużywane do budowy kwiatów, liści i zawiązków owoców. Odcięcie gałęzi przed uruchomieniem zapasów nie osłabi więc tak drzewa, jak odcięcie tych gałęzi z kwiatami, liśćmi i zawiązkami. Pojawiające się trudności ze zbytem jabłek gorszej jakości zwróciły uwagę sadowników na wszystkie zabiegi poprawiające tę jakość. Jednym z nich jest wprowadzone niedawno letnie cięcie jabłoni. Wykonuje się je mniej więcej na miesiąc przed zbiorem owoców. Polega ono na wycinaniu wilków i innych długopędów (rys. 88) zagęszczających koronę. Chodzi tu przede wszystkim o usunięcie peryferyjnej warstwy jednorocznych przyro­stów zacieniających owoce. Odsłonięte jabłka wyrastają większe i piękniej wybarwione. Cięcie letnie nie pobudza tak silnie wzrostu nowych długopędów i w mniejszym stopniu hamuje tworzenie się krótkopędów jak cięcie zimowe. Jest to jego dodatkowa, duza zaleta, ułatwia bowiem utrzymanie małych wymiarów koron. Prócz tego zmniejsza bardzo późniejszy nakład pracy na wykonanie cięcia zimowego, chociaż łączna pracochłonność obu cięć jest większa, niz wykonanie zabiegu tylko raz w roku, tj. w zimie. W lecie można również ciąć wiśnie. Powstające wtedy rany po cięciu powinny mniej sprzyjać rozprzestrzenianiu się chorób kory i drewna, niz rany powstające na przedwiośniu, kiedy warunki pogodowe są lepsze dla infekcji. Cięcie wykonujemy zaraz po zbiorze owoców. Jest to cięcie jednorazowe w okresie wegetacyjnym i powinno być tak wykonane, aby nie wymagało uzupełniającego cięcia zimowego. Dotychczasowe ścisłe doświadczenia nie wykazały, co prawda, wpływu terminu cięcia na zdrowotność wiśni, jednak, być może, przeprowadzono je zbyt krótko i na drzewach zbyt młodych. Sekator i piłka sadownicza, zwana „lisim ogonem", stanowią najlepszy zestaw do cięcia. Do prześwietlania starszych koron dobrze nadaje się sekator oburęczny (rys. 89), którym obcina się bez większego wysiłku nawet gałązki o średnicy 2,5 cm. W starych sadach pomocny jest sekator tyczkowy, którym można wykonać cięcie, stojąc na ziemi (rys. 90). Usuwając całą gałąź pozostawia się u jej nasady małe zgrubienie zwane obrączką (rys. 91 B). Usuwając zgrubienie zada się drzewu większą ranę, 132 tnąc dalej od nasady, pozostawia się sęczek (rys. 91 C, D), który Rys. 91. Kolejne etapy odcinania dużej i ciężkiej gałęzi w sposób nie grożący jej odłamaniem się — A; przykład właściwego cięcia gałęzi „na obrączkę" — B; przykład cięcia za krótkiego, które pozostawia bardzo duzą ranę — C, przy­kład cięcia za długiego z pozostawieniem sęcz­ka — D; przykład cięcia nad górnym i cięcia nad dolnym oczkiem — E; pierwsze wywoła wybicie pędu pionowego, drugie — wybicie pędu skie­rowanego w bok uniemożliwia .zagojenie się rany i ułatwia porażenie przez choroby kory i drewna. Przy skracaniu młodych pędów cięcie wykonuje się tuz za oczkiem skierowanym w tę stronę, w którą ma rosnąć wybijający z niego pęd, aby spełniał przeznaczoną mu rolę (rys. 91 E). W pierwszych latach po posadzeniu drzewa pędy skraca się zawsze nad oczkiem skierowanym na zewnątrz, aby otrzymać rozłożystą koronę. Później, przy prześwietlaniu, tak wybiera się oczka, aby pędy z nich wyrastające zapełniły luki w koronie. Przewodnik przycina się nad oczkiem lezącym po tej stronie, po której widoczny jest ślad po poprzednim skróceniu przewodnika lub wycięciu czopka okulanta. Dzięki temu uzyskuje się prosty pień i przewodnik. Duze gałęzie odcina się piłką. Aby zapobiec wcześniejszemu odłamaniu się gałęzi, zaleca się najpierw podpiłować ją od dołu (patrz rys. 91 A). Większe powierzchnie cięcia wyrównuje się nożem i smaruje pastą Funaben 3 lub białą farbą emulsyjną z dodatkiem 2% Funabenu 50 lub Topsinu M albo Benlate czy Fundazolu 50 WP, a całe drzewa opryskuje odpowiednimi środkami grzybobójczymi (patrz „Opryskiwanie drzew"). W nowoczesnym sadzie odcięte gałęzie rzuca się w międzyrzędzia i rozdrabnia za pomocą rozdrabniaczy do gałęzi czy nadających się do tego kosiarek rotacyjnych albo wywozi za pomocą zgarniacza zamontowanego na ciągnikach (rys. 93). Stosując rozdrabnianie w sadzie, należy gałęzie przekraczające dopuszczalną grubość (na przykład 5 cm dla kosiarki 13« rotacyjnej) układać w rzędach drzew i potem wywieźć z sadu.